Bút Ký : Hành Trình về Đất Phật

.                                                                                                                                                                                             

 Non Thiêng Yên Tử

  Ỷ Nguyên

     Trong những lần về thăm miền Bắc trước đây, chúng tôi đã có ý định đi thăm chùa Yên Tử, nhưng có lẽ cơ duyên chưa tới nên kỳ này sau hơn ba ngày lưu lại thành phố Hạ Long thăm viếng họ hàng cùng là về quê tảo mộ, chúng tôi xếp đặt chương trình đi thăm Non Thiêng Yên Tử trên đường về Hải Phòng. 
                                                 

 

                                                

     Chúng tôi đã đọc nhiều tài liệu nói về vùng “Đất Tổ Phật Giáo Việt Nam” nên sự tò mò đã thúc đẩy chúng tôi phải đi đến tận nơi hầu thoả mãn ước mơ tâm linh của mình. Tài liệu tham khảo cho biết Trúc Lâm Yên Tử thuộc địa phận xã Thược Yên Công, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.  Hầu hết các Chùa, Am, Tháp đều nằm trong khu rừng quốc gia Yên Tử, có hệ sinh thái đa dạng phong phú của rừng nhiệt đới Á châu.  Núi Yên Tử là một đỉnh cao khoảng hơn 1,000m trong dẫy núi Đông Triều vùng Tây Bắc.  Yên Tử có nhiều tên gọi khác nhau: Tượng Sơn, Bạch vân Sơn, Phù Vân Sơn, Linh Sơn… Danh sơn Yên Tử đã gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của vua Trần Nhân Tông, một vị vua hiền từ đạo đức, sau hai lần đánh đuổi được giặc Nguyên và Mông Cổ xây dựng lại đất nước an bình.  Về  sau Ngài nhường ngôi cho con là Trần Anh Tông và xuất gia về Yên Tử tu hành, lấy pháp hiệu là Trúc Lâm Đại Đầu Đà, pháp danh là Điều Ngự Giác Hoàng.  Ngài sáng lập ra thiền phái Trúc Lâm (Tam Tổ: Đệ Nhất Tổ Trần Nhân Tông, Đệ Nhị Tổ Pháp Loa, Đệ Tam Tổ Huyền Quang).  Từ đó Yên Tử trở thành Trung Tâm Phật Giáo của quốc gia Đại Việt.  Với tinh thần nhập thế và yêu nước, giáo lý Thiền Phái Trúc Lâm của ngài trở thành nền tảng tư tưởng dựng nước và giữ nước đời Trần có ảnh hưởng lớn lao đến Phật Giáo Việt Nam sau này. Do đó, chùa Yên Tử không chỉ là một di tích lịch sử từ thời kỳ xây dựng đất nước của các vị vua chúa xưa kia, mà bây giờ còn được coi là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Việt Nam.  Hàng năm vào những ngày hội lớn, nhất là vào mùa lễ Hội Yên Tử, từ mùng 10 tháng Giêng AL, chùa Yên Tử đã tiếp đón không biết bao nhiêu Phật tử và du khách từ khắp mọi miền đất nước về chiêm bái. 

  Để chuẩn bị cho cuộc thăm viếng đặc biệt này, chúng tôi dậy thực sớm sáng ngày hôm đó.  Cũng may thời tiết mát mẻ, bầu trời quang đãng dễ chịu có lẽ nhờ trận mưa tầm tã ngày hôm trước nên chúng tôi hy vọng cuộc leo núi sẽ thoải mái và thích thú lắm đây.  Cùng đi với chúng tôi có chú em họ của nhà tôi và một người cháu là tài xế.  Chúng tôi cảm thấy yên tâm hơn vì hướng dẫn viên và tài xế đều là người nhà và hiện tại họ đều sinh sống tại tỉnh Quảng Ninh.  

            Từ thành phố Hạ Long, sau khoảng hơn một giờ lái xe chúng tôi đã tới địa phận thành phố Uông Bí.  Mọi người có mặt tại chùa Trình (chùa Bí Thượng) trải qua một đoạn đường bậc thang dài và dốc.  Chùa Trình nằm trong quần thể núi Yên Tử, trên một vùng rừng núi bao la dưới những hàng cây cổ thụ rợp xanh bóng mát.  Trước tiên, chúng tôi phải vào trình bái Long Thần Hộ Pháp tại đây để có một niềm tin vững chắc cho cuộc hành hương được bình an. Có lẽ sự tin tưởng này đã là một tập quán tín ngưỡng không thể thay đổi của Phật Tử.                                     

             Rời khu chùa Trình, chúng tôi lái xe thẳng tới khu du lịch chùa Yên Tử. Vợ chồng tôi và chú em theo lộ trình tà tà qua các khu bán đồ lưu niệm, tôi chưa muốn mua sắm gì lúc này vì nghe nói còn phải leo núi cao, mang nặng chẳng nên. Thời gian này đang trong mùa Lễ Phật Đản nên cờ xí treo giăng khắp nơi. Vào giờ trưa thấy bụng hơi cồn cào, gặp một bà bán bắp nếp luộc bên đường, tôi sà vào mua ít cái vừa đi vừa gặm cho chắc bụng. Nhìn sang hai bên đường thấy có nhiều quán ăn: “Cơm-Bún-Phở-Nhà Trọ bình dân” nhưng chúng tôi chả dám, vẫn vướng cái tật ngại ăn quán lạ bên đường. Tại đây cũng có xe ôm hoặc ô tô điện đưa đón du khách lên ga cáp treo, nhưng chúng tôi lại muốn thử đôi chân và sức khoẻ của mình nên cứ thủng thỉnh theo lộ trình tiến bước.  Được biết, du khách sẽ phải đi tới hai lần cáp treo cộng thêm những đoạn đường leo bậc thang đá ngoằn ngoèo mới lên tới chùa Đồng ở chót vót trên đỉnh núi.  Thiết nghĩ thiên hạ lên được tới chùa Đồng chắc hẳn mình cũng phải lên tới nơi đó được chứ ! Đợi xem sự thử thách của chúng tôi sẽ chính xác đến cỡ nào? Tôi tin là mình sẽ hoàn thành cuộc leo núi này.

            Đứng trước quầy bán vé, tôi thấy một bảng ghi giá vé, phía dưới có hàng chữ: “Quí vị du khách trên 65 tuổi xin xuất trình thẻ CMND”.  Tôi tò mò hỏi cô bán vé thế nghĩa là sao và được cô cho biết những ai trên 65 tuổi được miễn mua vé.  Ồ, hay quá ! Thế là hai chúng tôi khỏi phải trả tiền vé. Tiết kiệm được 400 ngàn đồng VN ($20US) để dành vào việc làm từ thiện coi bộ có lý.  Riêng chú em phải chi ra 200 ngàn.  À ra thế, có nhiều người lớn tuổi sức khoẻ không bảo đảm, có thể không leo lên được tới chùa Đồng ở trên đỉnh cao do đó không cần phải mua vé. Hai chúng tôi nhìn nhau mỉm cười thông cảm, thế ra mình đã “lão” rồi sao? Từ hôm rời Mỹ quốc, tôi luôn luôn cầu nguyện cho mình đừng gặp trở ngại nắng gió bất thường mà ngã qụy thì hỏng hết chương trình du lịch, vì thế mấy ngày ở Hà Nội, Thanh Hóa, rồi Hải Phòng và Quảng Ninh chúng tôi rất dè dặt trong việc ăn uống và giờ giấc ngủ nghê cũng phải theo đúng mức vì rằng thời tiết nóng nực ở Việt Nam đôi khi cũng làm chúng tôi chẳng cảm thấy dễ chịu chút nào. 

           Lúc xưa vì chưa có cáp treo, khách hành hương phải leo núi bằng chính đôi chân của mình cả ngày trời qua hàng ngàn bậc đá, đường rừng gập ghềnh dài tới 6km rất vất vả cam go, khiến đôi khi họ phải ngủ trọ ở dọc đường để tiếp nối cuộc hành trình vào sáng hôm sau. Ngày nay đã có tới hai đường cáp treo để thu ngắn những đoạn đường leo núi, giúp du khách dễ dàng trong việc tham quan núi Yên Tử.  Và rồi chẳng mấy chốc chúng tôi đã leo tới nhà ga cáp treo thứ nhất (cáp treo Hoàng Long). Ngồi trong lồng kính của cáp treo, nhìn xuống thung lũng sâu thăm thẳm bên dưới, chúng tôi có cảm giác lâng lâng trước cảnh núi rừng hùng vĩ với những lớp mây trắng bàng bạc lơ lửng bềnh bồng phủ kín không gian. Tự nhiên tôi cảm thấy mình quá nhỏ bé và tầm thường trước vũ trụ bao la của đất trời trên đỉnh thiêng của núi rừng Yên Tử.  Cứ thế giây cáp treo đưa chúng tôi lên cao dần. Trong tầm mắt chúng tôi toàn cảnh rừng núi trùng trùng, điệp điệp phủ đầy cây Tùng, cây Đại cao xanh, với rừng trúc xanh rì đan mắc chằng chịt vào nhau trông thực lạ mắt. Trúc mọc khắp nơi nơi, do đó chùa Yên Tử còn được gọi là Trúc Lâm Yên Tử. Xa xa, ngôi Thiền Viện và nhiều Am Thất ẩn hiện trong rừng cây trông như những bức tranh linh động, thật đẹp.  Thiền Viện Trúc Lâm Yên Tử là nơi xưa kia đức vua Trần Nhân Tông tu hành, truyền kinh, giảng đạo.  Rất tiếc chúng tôi không thể viếng thăm được vì đường cáp không dừng gần nơi đấy, phải đi bằng đường mòn khác, vả lại chúng tôi cũng không có đủ thời giờ để đi bộ đến nơi.  So ra cáp treo tại núi Yên Tử có vẻ văn minh hơn đường cáp treo dài nhất nước Mỹ có tên Sandia Peek tại thành phố Albuquerque, New Mexico nơi chúng tôi sinh sống trước đây.  Hai tuyến cáp treo Hoàng Long và Bạch Long được kiến trúc rất hiện đại đã tạo cho hệ thống cáp treo Yên Tử có môt vẻ đẹp riêng biệt, mang đậm nét văn hóa Việt giữa núi rừng Yên Tử kỳ vĩ và được coi là một hệ thống cáp treo độc đáo nhất Viêt Nam bây giờ.

            Rời cáp treo thứ nhất, chúng tôi bắt đầu leo lên từng bực thang đá nhẵn, đều đặn xếp bậc thực công phu thành từng hàng, từng lớp.  Tôi phân vân trong bụng và tự hỏi làm sao lúc xưa người ta có thể đưa được những tảng đá to như thế ấy từ dưới đất lên trên núi cao để xây dựng công trình như thể đúc khuôn? Nghĩ đến, mình phải cảm phục và biết ơn những bàn tay và khối óc của người xưa đã tạo dựng ra cảnh trí lịch sử này. Từng bước, từng bước chúng tôi cứ thế mà leo lên.  Tôi vừa đi vừa lâm râm niệm Phật để làm ngắn lại đường dài.  Quả thực tôi không dám nhìn lên vì bậc thang quá cao và quá dài lại trơn tuột vì nước mưa còn đọng trên mặt đá, nên chỉ dám nhìn xuống chân mình theo từng bước, một cách thận trọng.  Một tay cầm dù, tay kia cầm cây gậy tre mà nhân viên cáp treo đưa cho tôi khi bước ra khỏi ga cáp. Vì vậy cây gậy này đã giúp tôi lấy thăng bằng trong từng bước leo lên.  Leo lên khoảng chừng vài chục bậc đá tôi lại dừng chân để thở, rồi lại tiếp tục leo thêm.  Chưa gì mà tôi đã mệt khướt.  Mệt thì mệt nhưng trong lòng vẫn cảm thấy nôn nóng và hăng say chưa thối chí khiến đôi chân vẫn thoăn thoắt bước đều. Tôi vẫn còn muốn ngắm nhìn cảnh sắc thiên nhiên của núi rừng trong làn mây trắng mong manh.  Ôi! thực tuyệt vời, tôi dừng lại đôi phút, vươn hai tay lên khỏi đầu khoan khoái đón nhận làn không khí trong lành như đang len vào lồng ngực, tôi nhắm mắt để tận hưởng… một không gian tĩnh lặng huyền ảo!  Còn gì khoái cảm cho bằng khi quanh tôi chỉ nghe tiếng chim ca ríu rít, gió rừng xào xạc hòa cùng tiếng mõ lời kinh đều đều từ các Am Thất vọng ra. Ông xã tôi và chú em đi trước quá xa, đứng lại đợi tôi.  Hôm nay là ngày thường và chưa đến ngày Lễ Phật Đản nên du khách đi hành hương không đông lắm.  Hầu hết họ đến từ các tỉnh xa như Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Nha Trang và cả Saigòn.  Thấy chúng tôi lớn tuổi mà còn leo núi khoẻ khoắn họ rất ngạc nhiên ngợi khen làm tôi lên tinh thần và phấn khởi leo lên, leo lên. 

 

 

        

            Theo lộ trình chúng tôi dừng lại chiêm bái Tổ Huệ Quang Kim Tháp nằm trong Lăng Quy Đức được xây dựng từ năm 1309 sau khi Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông viên tịch và đây chính là nơi lưu giữ xá lợi của Ngài. Trong tháp thờ tượng Phật Hoàng ngồi thiền.  Đế tháp được trang trí hoa văn sóng nước và đài sen khắc trạm tinh tế, phía sau là đường đi lát gạch Hoa Cúc mang đậm nét văn hóa và lịch sử đời Trần.  Xung quanh Tháp Tổ là những cây Đại, cây Tùng cổ kính cùng nhiều ngôi Tháp, ngôi Mộ của các thiền sư đã tu hành ở Yên Tử, nên khu vực này còn được gọi là Vườn Tháp Huệ Quang. Từ đây chúng tôi sẽ phải leo lên một đoạn bậc đá rất cao và rất dài để tới ngôi cổ tự Hoa Yên.  Chú em và nhà tôi sợ tôi leo lên không nổi, đứng đợi ở phía trên nhìn xuống ái ngại.  Mô Phật! Tôi vừa niệm Phật vừa ra dấu cho hai người chứng tỏ sức khoẻ cuả tôi coi như OK và tôi có thể tiếp nối cuộc hành trình mới vừa bắt đầu.  Cùng bước lên bậc thang với tôi lúc ấy có nhiều khách hành hương trông có vẻ ít tuổi hơn tôi nhiều nhưng họ cũng phải dừng lại nhiều đoạn để nghỉ lấy sức.  Có điều tôi nhận thấy mọi người đều lộ vẻ an vui tự tại.  Nhiều người đem theo hoa quả và đèn nhang lễ Phật.  Họ không dùng đến gậy như tôi mà vẫn thong thả bước lên bậc thang đá vững vàng, đúng là tuổi trẻ có khác.  Và rồi chúng tôi đã lên tới chùa Hoa Yên sau một đoạn dài leo dốc bậc đá thực chật vật.  Chùa này được coi là ngôi chùa chính trong quần thể chùa Yên Tử và còn có tên là chùa Cả, ngoài ra vì nằm trên độ cao của núi Yên Tử nên luôn luôn có mây mù che phủ do đó chùa còn có tên là Chùa Phù Vân hay Chùa Vân Yên. Trước cửa chùa có ba cây đại thụ trên 700 năm tuổi thọ do Tam Tổ Trúc Lâm vun trồng.  Tôi ghé vào chùa khấn vái và cúng dường trong khi ông xã tôi lo chụp hình cảnh núi rừng cùng những tàng cây cổ thụ.

             Hôm đó, vì đến đây đã xế trưa nên chúng tôi không có đủ thời giờ để đi thăm viếng và chiêm bái hết mọi ngôi chùa nằm rải rác ở nhiều nơi trên núi Yên Tử như:  Chùa Cẩm Thực, Chùa Bảo Sái, chùa Một Mái, chùa Giải Oan, chùa Suối Tắm, chùa Vân Tiên, tháp Vọng Tiên Cung cùng những thắng cảnh như Tượng Đá An Kỳ Sinh, Thác Vàng, Thác Bạc, Đường Tùng Cổ, khu Mai Vàng Yên Tử và đặc biệt là suối Giải Oan.  Riêng đạo tràng Giải Oan và suối Giải Oan đã ghi lại một di tích lịch sử của đời vua Trần Nhân Tông khi Ngài từ bỏ ngai vàng tìm về cửa Phật trên Núi Yên Tử.  Được nghe kể, các cung tần mỹ nữ của ngài đã ngăn cản và khuyên Ngài trở về cung điện, nhưng lời thỉnh cầu không được toại nguyện, họ bèn rủ nhau nhẩy xuống giòng suối này tự vẫn.  Nhà vua cảm thương chân tình của họ mà cho lập một ngôi chùa siêu độ để giải oan. Từ đó ngôi chùa và con suối này được mang tên Giải Oan… Rất tiếc, chúng tôi không có đủ thời gian để ghé thăm hai di tích lịch sử này. Hơn nữa, chân thì mỏi mà đường còn xa …chúng tôi phải cố gắng leo thêm nhiều đoạn có bậc đá dốc chênh vênh để tới ga cáp treo thứ nhì (cáp treo Bạch Long) dẫn lên khu an vị tôn tượng Phật Hoàng và Chùa Đồng. 

              Khiếp đảm quá! càng leo lên càng thấy đường xa vòi vọi.  Nhìn lên thấy tượng Phật thật là gần, nhưng leo mãi chẳng tới nơi.  Sợ quá, tôi như muốn bỏ cuộc trong khi những du khách từ chùa Đồng đi xuống khuyến thích chúng tôi “cố lên” “cố lên” – “Gần tới nơi rồi… Ráng đi bu ơi, thầy đâu sao không dìu bu đi cùng?”  Đang mệt lử, bước đi không nổi, nhưng bất chợt nghe mấy cô cậu trẻ tuổi nói giọng Bắc sau này hỏi han như vậy, tôi phì cười quay sang cám ơn họ.  Lâu rồi mới được nghe lại hai tiếng “thầy bu” sao mà thấy lạ thế, làm tôi nhớ lại thời kỳ thơ ấu của mình khi còn ở trong làng Đông Sơn, Thanh Hóa. Tôi đoán nguyên quán của các em phải là Nam Định hay Thanh Hoá gì đó. Biết tôi là người Bắc, họ xúm xít hỏi thăm, rõ là chân tình. Thoáng chốc tôi cảm thấy vui vui. Một kỷ niệm để nhớ mãi. Tôi theo chân khách hành hương len lỏi leo qua các kẽ đá và bậc thang khấp khểnh, trơn ướt.  Từng bước, từng bước chậm chạp mà leo.  Lâu lâu đứng lại thở hổn hển tưởng như muốn đứt cả hơi. Lúc này tôi hơi choáng váng vì cảm thấy sức khoẻ của mình có vẻ như xuống cấp đột ngột.  Tôi dừng lại dưới một gốc cây có bóng mát, hít vào thật sâu và thở ra thật dài. Làm được vài động tác hô hấp như thế tôi thấy khỏe khoắn rồi lại tiếp tục dấn bước leo lên. Càng lên cao không khí càng thoáng đãng, đâu đâu cũng thấy toàn một mầu xanh lục thực đẹp mắt.  Từng cụm hoa vàng, hoa tím dại mọc chen chúc cùng cây cỏ hai bên lối đi. Những gốc cây to bằng ba bốn người ôm trổ những cành lá tua tủa như những cánh tay khổng lồ vươn ra mời mọc.  Không gian tĩnh lặng lạ thường như đưa hồn người vào cõi mộng.  Lòng lâng lâng khó tả.  Đúng là tôi đang ở chốn tiên bồng.  Một cảnh sắc thiên nhiên quá ư là tuyệt mỹ! Xa xa nghe như có tiếng nước chẩy róc rách đều đều. Đi được một quãng, gặp một con suối nhỏ từ triền dốc cao đổ xuống, tôi ghé vào vục nước lên hai bàn tay vã lên mặt.  Nước suối trong vắt mát lạnh như đánh thức tôi trở về thực tại.  Trên đường đi vài ba cô bé đứng mời chào du khách mua đồ lưu niệm và postal card in những thắng cảnh của núi rừng Yên Tử.  Tôi cũng chẳng ngần ngại mua giúp các cô vài tấm. Giá một tấm là 10,000 đồng vn tính ra là 50cents. Thấy họ buôn bán chẳng biết lời lãi được bao nhiêu mà phải vất và leo núi gian nan mời chào khách hàng rõ thực tội nghiệp.  Tôi nghĩ, giúp được người nghèo như mua hàng cho mấy cô bé này chẳng khác như mình đã làm được một việc thiện hoặc như cúng dường tam bảo. 

            Vừa leo núi vừa ngước nhìn lên phía trên, tôi thấy thấp thoáng ngôi tượng Phật Hoàng ẩn hiện sau màn sương mỏng. Tấm bảng chỉ đường đến ga cáp treo thứ hai đã hiện ra trước mắt. Tôi mừng ghê gớm.  Đúng lúc này tôi gặp một toán du khách từ cáp treo bước xuống.  Trong đó có một hai người lớn tuổi.  Bạo dạn tôi ngỏ lời hỏi thăm và được biết có cụ đã trên 80.  Tôi ngạc nhiên và rất thán phục.  Vậy thì có lý do gì khiến tôi phải chùn bước nhỉ?  Các cụ bảo tôi ráng niệm Phật đi. Phật sẽ hộ trì là đi tới nơi thôi! 

         

           Thế là chúng tôi đã đến được ga cáp treo thứ hai và lên tới khu địa linh Phật Hoàng Trần Nhân Tông. Ôi! đúng là cảnh Phật non Tiên! Chúng tôi mê mÄn loanh quanh tại khu vực này để chụp hình và thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên. Tượng Phật được tạco bằng đá cẩm thạch và được trang nghiêm an vị trên một diện tích khá lớn giữa núi rừng hùng vĩ. Thời tiết trên cao thay đổi liên tục trong ngày, lúc nắng lúc mưa, hầu như luôn luôn có mây lẫn sương mù sà xuống, khiến mầu sắc ngôi tôn tượng cũng thay đổi theo thời tiết - lúc tỏa sáng óng ánh dưới tia nắng soi, lúc mờ mờ, ẩn hiện sau màn sương mờ ảo trông thực huyền diệu. Tôi suýt xoa khen ngợi và chuyện trò cùng các bạn đồng hành, đồng đạo hiện đang đứng chiêm ngưỡng tượng Phật như tôi.  Thực khó mà diễn tả nổi cảm xúc của tôi lúc đó.  Hình như tôi đang ngây ngất trước hiện tượng diệu kỳ của cảnh sắc và vật thể khác lạ như chưa từng thấy trong đời mình.  Tôi chắp tay khấn lạy trước Phật đài như cảm nhận được sự linh thiêng nơi đất Phật.

             Giờ thì chúng tôi phải theo đường chỉ dẫn để lên Chùa Đồng. Đường bậc thang đá từ khu an vị tượng Phật Hoàng tới Chùa Đồng không xa lắm nhưng rất dốc và quanh co khó đi. Càng lên cao sương xuống càng dầy và nặng hạt như mưa. Tôi luôn luôn phải che dù và chiếc gậy trong tay đã giúp tôi đi những bước vững vàng.  Tôi có cảm tưởng như mình là một đứa trẻ con đang tập tễnh bước những bước đi đầu đời.  Bây giờ nhìn lại những bức hình này thấy mà tức cười hết chỗ nói…nào là mũ, là khăn, nào là gậy, lom khom lần mò trên sườn núi trông như một lão bà trong phim kiếm hiệp.  Cứ thế tôi chống gậy leo trên những bậc thang đá trơn ướt và rất thận trọng trong từng bước đi.  Thế mới biết “ở nhà nhất mẹ nhì con, ra đường lắm kẻ còn ròn hơn ta ”.  Tôi như muốn chào thua vì thấy hụt hơi và hai đầu gối mỏi rã rời.  Thực ra tôi vốn là một người năng động, tập thể dục hàng ngày, vậy mà lúc này đây sao tôi lại trở nên đuối sức đến thế.  Hóa ra, tuổi đời của tôi đâu còn trẻ nữa.  Phải chấp nhận thôi. Rồi chợt nghĩ tới câu nói của Nguyễn Bá Học: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Tôi tự an ủi: “Chắc mình không thuộc vào hạng người ngại núi e sông?”  CÙ th‰ tôi vừa leo lên vừa hít vào thở ra liên tục.  Một cặp vợ chồng trẻ người Nam Định mà chúng tôi gặp từ dưới chân núi, giờ đây đưa tôi chai nước suối và nói:  “Bác uống đi để lấy sức - gần tới Chùa Đồng rồi. - Đã lên được tới đây mà bỏ cuộc thì uổng qúa”.  Lời khuyến khích của họ quả đã thúc đẩy tôi vượt qua được thử thách.  Thế là tôi lại lần từng bậc từng bậc quanh co theo vách đá cao ngất ngưởng để leo lên, leo lên.

            Ôi, chùa Đồng đây rồi!  Ngôi chùa nổi tiếng là linh thiêng đang uy nghi ngay trước mặt. Chỉ còn phải leo một đoạn dốc ngắn nữa là tôi đã đạt thành sở nguyện.  Mừng quá! tôi sẽ được thấy tận mắt ngôi chùa được đúc bằng đồng. Tôi sẽ đứng trên đỉnh cao nhất của núi Yên Tử để tự hào là mình còn phong độ!  Ôi, mới sung sướng làm sao! tôi thở phào khoan khoái.  Thế là lần này chúng tôi được toại nguyện về điều mong ước của mình mà ba năm trước đây chúng tôi chưa thể thực hiện được. Leo lên được tới đây qủa là môt việc quá lớn đối với tôi, vậy có điều gì đã khiến tôi vượt qua mọi gian nan như thế chứ, thực khó giải thích!

             Giờ đây đứng trước ngôi tam bảo nghi ngút khói hương tôi cảm thấy lòng mình tràn dâng một niềm tôn kính khó tả. Tôi bỗng nhớ lại đã đọc những tài liệu tại chùa Trình cũng như được nghe qua lời thuật của khách hành hương mới thấy công trình tạo dựng ngôi chùa Đồng quả là một kỳ công tốn tiền tốn sức biết nhường nào !.

            Được biết ngôi Chùa Đồng khởi thuỷ chỉ là một cái Am nhỏ, đơn sơ có tên là Thiên Trúc Tự, tọa lạc trên đỉnh non thiêng Yên Tử ở độ cao hơn 1,000m so với mặt nước biển. Nơi đây Tam Tổ Trúc Lâm và các thiền sư thường ngồi thiền để “Thân hòa đồng trụ, giới hòa đồng tu ”.  Về sau này, vào thời điểm tái trùng tu, bằng nỗ lực của hàng trăm thợ đúc đồng chuyên môn được tuyển chọn từ tỉnh Nam Định đã phải làm việc vất vả ròng rã hơn một năm trời, dưới cái nóng như thiêu như đốt của những tháng hè, cũng như dưới những trận cuồng phong bão táp, mưa đá, sấm sét đầy trời để biến khoảng đất nhỏ cỡ 2m2 thành một diện tích rộng đến 19m2 dùng làm nền móng, hầu hoàn thành ngôi chùa như ngày hôm nay.  Họ phải đúc từng chi tiết rời ngay tại chân núi Yên Tử.  Mọi vật liệu để trùng tu ngôi chùa hầu như đều được vận chuyển theo đường đá dốc hoặc qua hệ thống ròng rọc tự chế dẫn lên đỉnh núi vì hệ thống tháp treo ngày ấy không thể chuyển tải các vật liệu lớn. Vào ngày khởi công, phật tử từ mọi miền đất nước tề tựu về đây, tụng kinh niệm Phật và đóng góp tịnh tài, cúng đồ trang sức bằng vàng bạc vào các vạc nấu đồng nóng chảy với tâm thành là đóng góp công đức vào việc đúc chùa, đúc tượng. Chùa Đồng được tái khánh thành ngày 12 tháng 12 năm 2007.  Kết qủa là Chùa được đúc lại bằng đồng nguyên chất, nặng trên 70 tấn, chiều dài 4,6m, chiều rộng 3,6m, chiều cao 3,35m.  Cho đến thời điểm này, có thể đây là ngôi chùa được đúc bằng đồng lớn nhất trên thế giới. Chùa được kiến trúc theo truyền thống của chùa Việt Nam với hệ thống các kệ, mái, đầu đao được trang trí tinh xảo. Bệ nền chùa được bọc đồng, đúc hoa văn. Bên trong chùa có hương án bằng đá chạm trổ hoa tiết rất tinh tế. Trong chùa thờ tôn tượng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và Tam Tổ Trúc Lâm.  Tuy gọi là chùa, nhưng vì diện tích khiêm nhường giống như chùa Một Cột ở Hà Nội nên Phật tử chỉ có thể đứng ở phía trước chiêm bái, lễ lạy chứ không thể bước vào bảo điện được.  Ngày nay, du khách muôn phương về chùa Yên Tử, ai cũng mong được lên đỉnh núi cao thắp hương và chiêm ngưỡng ngôi chùa thiêng liêng có một không hai này.

            Nói về tín ngưỡng dân gian, người ta không thể phủ nhận sự linh thiêng của ngôi chùa Đồng mà minh chứng đã cho thấy mặc dù đường rừng dốc dác, trơn tuột, lởm chởm rất nguy hiểm vậy mà chưa từng có tai nạn nào gây chết chóc cho ai bao giờ, và cũng chưa có ai bị sét đánh khi gặp trời mưa sấm sét ở trên đỉnh cao như thế mới lạ. Phật Tử còn có nhiều niềm tin khó mà lý giải về vùng đất Yên Tử trụ nhiều khí thiêng với những cây tùng, cây bách có hàng 700 năm tuổi đã dung nạp được lượng khí thiêng lớn lao, do đó người đau yếu thường tìm về đây để chữa bệnh bằng cách ôm lấy thân cây “tùng cổ” để mong nhận được một phép nhiệm mầu nào đó từ thân cây truyền sang. Họ nói, sau khi được thụ khí từ những gốc tùng cổ, ai nấy đều cảm thấy thân thể được nhẹ nhàng, khoẻ khoắn…như bách bệnh tiêu tán, vạn bệnh tiêu trừ (?). Ngoài ra dân gian còn tin vào những loại lá cây ở rừng núi Yên Tử có thể lấy về làm thuốc Nam chữa trị khỏi nhiều bệnh tật (?).

             Lúc này mưa rơi nặng hạt hơn.  Rất đông du khách và bà con Phật tử hành hương đã lên đây từ lúc nào không biết, họ đang tìm nơi trú ẩn và chen chúc dưới mái chùa Đồng, vây kín chung quanh ngôi cổ tự nhỏ bé, xì xụp thắp nhang khấn vái. Cũng như mọi người, đứng trước ngôi tam bảo trang nghiêm, tôi lâm râm khấn lạy Phật Tổ Như Lai như để cảm tạ đấng thiêng liêng đã ban cho tôi một niềm tin, đã hộ trì cho tôi có đủ nghị lực để hoàn thành ước nguyện của mình.  Trong khoảnh khắc nơi đỉnh thiêng Yên Tử, tôi cảm nhận được sự bình an trong tâm hồn!

                                                              

               Dù cho mưa vẫn rơi và mây mù đan kín cả một vùng rừng núi, nhưng từ đây chúng tôi vẫn có thể thấy được cảnh sắc tuyệt vời của non thiêng Yên Tử trải dài dưới thung lũng xa xa, trông thật thần thoại, thật quyến rũ khiến tôi liên tưởng tới những bức tranh Tầu có các cô tiên nữ đang nhẩy múa trên mấy từng mây. Người ta nói gặp được ngày nắng ráo, chúng ta có thể nhìn bao quát cả vùng Đông Bắc rộng lớn cùng những hòn đảo nhỏ thấp thoáng trong Vịnh Hạ Long. Loanh quanh ở đỉnh núi có đến gần cả giờ đồng hồ, mà trời chẳng có một chút nắng nào.  Ông xã tôi có vẻ không được hài lòng vì đã ao ước sẽ chụp những bức hình độc đáo của chùa Đồng, nào dè thời tiết như vậy biết làm sao hơn là phải nhờ mấy chú chụp hình dạo theo sát chúng tôi mời mọc nẫy giờ để họ chụp cho mình vài tấm làm kỷ niệm. Theo chân du khách, chúng tôi ghé vào mấy Gift Shop nho nhỏ dựng bên góc chùa để tìm mua ít quà làm lưu niệm cho con cháu trước khi rời nơi đây.

              Huyền thoại về Non Thiêng Yên Tử không hẳn chỉ có thế, nhưng theo chương trình đã định, chúng tôi không thể nán lại lâu trên đỉnh cao này được vì phải lần bước qua hai tuyến Cáp treo xuống núi để về kịp chuyến phà chiều đi Hải Phòng. Từng bậc, từng bậc … tôi từ từ bước xuống.  Ngoái trông về phía đỉnh non cao, ngôi chùa Đồng dần khuất sau làn mây trắng mỏng bồng bềnh. Từ xa, tiếng mõ lời kinh vẫn còn dìu dặt vọng theo như để lại trong tôi một ước nguyện viên thành, cũng như đã ghi khắc trong tôi lời dạy của người xưa... 

                                                          “Trăm năm tích đức tu hành

                                                     Chưa về Yên Tử chưa thành quả Tu”

                                                                                                   

         Ỷ Nguyên          

           Maryland, June 2014

             (Đăng trong Cỏ Thơm số Mùa Thu 2014)                                                                            
           

                                                                                                              

      

Bút Ký - Phóng sự: Hành trình kết nối Bắc-Nam

.                                                                                                                                                               .                         

                                           
                                             Chuyện dọc đường...
                                    

                                          Bài viết & Hình ảnh: PHẠM BÁ

       Chuyến bay từ Seoul Đại Hàn uể oải đáp xuống phi trường Nội Bài Hanoi trong cái oi bức của một ngày vào hạ khi thành phố đã lên đèn. Như thường lệ, hành khách sau khi qua thủ tục nhập cảnh, bước ra khỏi vòng người đến đưa đón, chúng tôi đã thoáng trông thấy xe của khách sạn đến đón mình. Thở ra cái phào ! Bây giờ chúng tôi mới cảm nhận được cái an bình sau một chuyến bay dài gần nửa vòng trái đất. Cũng như những kỳ về thăm Việt Nam trước đây, mục đích chính của chúng tôi là về vào dịp Lễ Thanh Minh Tháng Ba Âm Lich để cùng gia đình đi tảo mộ các Cụ Tổ năm đời dòng họ chúng tôi ở Hạ Long. Sau đó, dành chút thì giờ xuôi Nam để tìm về kỷ niệm của tuổi vào đời. Suốt cuộc hành trình Bắc Nam, đều được ghi nhận qua ống kính run rẩy của một người cầm máy khi tóc đã pha mầu phấn bạc. Do đó, phóng sự bằng hình chỉ có tính cách thông tin đến bạn đọc về một vài sự kiện có thật mà không hề làm quảng cáo cho ai.  Bây giờ xin mời bạn đọc theo dõi "Chuyện dọc đường ..."
                                                              

Show ca nhạc của Cs Khánh Ly:

      Chúng tôi đến Hanoi vào giữa tháng Tư Tây vừa qua cùng ở thời điểm ca sĩ Khánh Ly sẽ có một Show ca nhạc để đời tại Hanoi vào ngày 9-5 tại Trung Tâm Hội Nghị Quốc Gia Mỹ Đình – Hanoi.

       Tò mò, chúng tôi đã dạo quanh khu bờ hồ Hoàn Kiếm, khu Tràng Tiền, khu nhà hát Thành Phố …nhiều lần, nhưng tuyệt nhiên không thấy một tấm quảng cáo nào về buổi trình diễn của KL. Hỏi thăm người nhà và bạn bè ở Hanoi, chẳng có ai biểt. Không lẽ môt Show diễn lớn như đã quảng cáo mà lại không có banner, bất chợt tôi nghĩ, “có lẽ mình phải đến ngay khu trình diễn mới may ra biết chuyện”. Chúng tôi vội tìm đến Trung Tâm Hội Nghị Quốc Gia Mỹ Đình thì qủa đúng y như rằng... Nhưng chuyện không đơn giản như thế. Mới ngơ ngác đến Hanoi dù ngày xưa mình đã sống ở đây, chưa biết trời trăng gì, chúng tôi đâu dám đi taxi vì sợ bị chặt chém nên đành đi xe buýt, đi tới đâu cũng phải ngó ngang ngó dọc, ai ai cũng nhìn mình với con mắt khác lạ, có lẽ vì không quen lối ăn mặc mùa hè ở ngoại quốc của mình... Ra bến xe bờ hồ gần khách sạn chúng tôi ở, hỏi người ta, thay vì nói là đi Mỹ Đình thì lại nói đến Trung Tâm Ba Đình. Chẳng có ai hiểu. Sau cùng mới có người chỉ dẫn cặn kẽ là phải đi tuyến xe buýt Bờ Hồ -Cầu Giấy. Tới đó rồi mới lấy xe đi Mỹ Đình. Nhưng tới nơi cũng phải cuốc bộ khá xa dưới cái nóng hừng hực 38 độ C của Hà Thành mới tìm được chừng 6, 7 cái poster KL treo lủng lẳng trên các cây cột điện trước Trung Tâm HNQG Mỹ Đình. Cuối cùng, tôi rất hài lòng dù đã phải mất chừng 4 giờ đồng hồ cháy nắng khát nước chỉ để chụp được tấm hình này. Show diễn của KL được thể hiện vào ngày 9-5, nhưng ngày 5-5 chúng tôi đã bay vào Saigon. Sau này được biết gía vé thấp nhất là 900,000$ vn và cao nhất 3.500.000$, nhất là gần đến giờ trình diễn, vẫn có vé mời được lén đưa ra ngoài bán lên tới 12 tr đồng/v. Tại sao lại thế nhỉ? Khiếp quá ! Hình như đối với thưởng ngoạn trong nước, những mong mỏi sự trở về của KL như ca từ của một tình khúc mà cô đã hát:,..."Về đây khi mái tóc còn xanh xanh..." thì trái lại đối với nhiều người Việt ở hải ngoại, cung bậc cảm xúc của họ đã có chiều thay đổi: "...Về đây xác hiu hắt lạnh lùng. Ôi lãng du quay về điều tàn !..." (P. Duy - Trở về mái nhà xưa)

Tự Lực Văn Đoàn.                                                                                           
        Muốn về quê tôi ở Hòn Gay nay là thành phố Hạ Long, chúng tôi phải đáp xe lửa từ Ga Long Biên Hanoi đi Hải Phòng, cho dù người nhà mời đi bằng xe hơi. Nhưng chúng tôi muốn đi xe lửa để cảm nhận được cái thú đi tầu hỏa ngày xưa, phần vì không mấy tin tưởng tay lái người nhà ở VN.  
       

    Nhưng khi mua vé xe lửa, cũng phải biết cách nói với cô bán vé: ghế mềm (nệm), phòng lạnh và ngồi xuôi (hướng mặt về phiá trước). Nếu không nói ngồi xuôi sẽ bị ngồi ghế ngược chiều tầu chạy. Như vậy một lát sau sẽ cảm thấy choáng váng ngay. Vé tầu gọi là Toàn Vé, $70,000 có số ghế (Giá vé ghế cứng, phòng không lạnh là $65,000). Thời gian khoảng hơn hai giờ. Tầu chạy thường phải dừng lại ở các Ga xép để đón khách. Khi đến Ga Cẩm Giàng, tầu dừng lại rất ngắn, không đầy năm phút, bất chợt tôi nhìn ngang, ngay trong tầm mắt, bắt gặp tấm bảng mầu xanh đã bị thời gian bào mòn gắn trên cánh cổng rệu rạo mầu đỏ đã tróc sơn: “Nơi lưu niệm Tự Lực Văn Đoàn 1932-1942”, không chờ cho ký ức trở lại với mình, không cần suy nghĩ, lòng bồi hồi rạo rực,  tôi vội phóng ra khỏi toa tầu, chỉ kịp hỏi người nhân viên có nhiệm vụ phất cờ cho tầu chạy, cho tôi một phút để chụp mấy tấm hình, ông ta đồng ý, “xin bác khẩn trương cho, “tầu nửa” sắp chạy rồi…” Tôi chỉ kịp bấm vài pô rồi vội vã bước trở lại tầu trong tiếng còi và cờ phất của nhân viên đường sắt. (Bây giờ người ta không gọi là nhân viên hỏa xa). Tôi rất hài lòng vì đã chụp được tấm hình này và có lẽ là “người nước ngoài” duy nhất sở hữu được một dấu ấn của kỷ niệm: hình ảnh cuối cùng của Tự Lực Văn Đoàn. 

Cầu Hàm Rồng Thanh Hoá                                                              
        Câu thơ của T.T.Kh cứ mãi ám ảnh tôi: “Ở lại Vườn Thanh có một mình. Tôi yêu gió rụng lúc tàn canh. Yêu trăng lặng lẽ rơi trên áo. Yêu bóng chim xa gió lướt mành”. Chao ôi ! Vườn Thanh thơ mộng đến thế sao!

            Chúng tôi cũng phải đi xe lửa Hanoi-Thanh Hóa mất chừng 4 tiếng. Cũng vẫn mua vé ngồi mềm, phòng lạnh, ngồi xuôi. Giá vé một lượt là $103,000 vn (chừng $5us). Quá rẻ!  Trên tầu có toa nấu đồ ăn, có xe đẩy đến tận các toa bán cho hành khách. Một du khách người Mỹ, ngồi cạnh tôi, mua cơm, gía đỗ xào, gà quay …nóng hổi ăn.... Giá $30,000 - chừng $1.50 us. Thấy ông ta ăn ngon lành, vì đã đến giờ ăn trưa nên chúng tôi cũng mua ăn luôn. May mắn, không sao cả …Đặc biệt suốt cuộc hành trình, hành khách được nghe Tuấn Vũ và Phi Nhung ca.

Đã nhiều lần chúng tôi tính về Thanh Hóa, nguyên quán của dòng họ bên vợ tôi, nhưng chúng tôi cảm thấy “lạnh cẳng” mỗi khi đi đến vùng đất “lạ cảnh lạ người” . Nhưng may mắn quá, dịp này người nhà bên vợ  cũng về Thanh Hóa tảo mộ, nên chúng tôi được tháp tùng và cũng để được nhìn tận mắt cầu Hàm Rồng ở vào một vị trí đặc biệt như thế nào mà từ thời Tây, đến thời chiến tranh với Mỹ, không có máy bay nào thả bom trúng được cây cầu độc đạo này. Cái tò mò của tôi “trăm nghe không bằng một thấy” chiếc cầu lịch sử này, không phải là trên sách vở báo chí như từ bao lâu nay.

           Hôm đó trời hơi mưa, nên tôi không chụp được tấm hình nào đúng ý, chỉ lấy được tổng thể hình ảnh cây cầu gác lên hai hòn núi: Núi Ngọc bên phải, núi Hàm Rồng bên trái, cả hai núi chỉ cao bằng ngọn núi Châu Thới Biên Hoà. Cầu này đã được tái kiến trúc sau này trên ba trụ nguyên thủy của nó, mà trước kia là nhịp cầu hình vòng cung. Cư dân Thanh Hóa rất hãnh diện về cây cầu lịch sử này. Họ cho đất Thanh là vùng đất “địa linh”, núi Ngọc, mắt Rồng đã bao đời che chở cho họ. Riêng tôi, tôi chẳng thấy cầu là một vị trí quân sự hiểm yếu đến nỗi máy bay Tây - Mỹ đã bao lần lao xuống thả bom, nhưng đều trật lất. Có lẽ dưới con mắt của một người “trần con mắt thịt” như tôi nên chẳng thấy được cái đặc biệt của vị trí chiến lược của cầu. Nhưng huyền thoại cây cầu Hàm Rồng đã đi vào lịch sử khi người ta ví “có mả táng Hàm Rồng” như muốn ví von cho gia đình được phúc đức của ông bà ông vải để lại lớn lắm…

Nhưng chưa hết đâu…

           Đến Thanh Hóa mà không đến thăm bãi biển Sầm Sơn, cách nhau 14 km, thì qủa là một thiếu sót đáng trách. Hai cái tên Sầm Sơn – cũng như Đồ Sơn đã khắc ghi vào tâm tư tôi từ ngày còn đi học. Nhưng thiệt tình mà nói, tôi quá thất vọng vì cảnh trí bãi biển ư rất là đơn sơ như thiếu người chăm sóc: bãi cát dơ bẩn, đầy rong biển, không gặp một người khách Âu Châu nào mà chỉ toàn là cư dân địa phương với quần đen tắm biển…Ngán ngẩm …tôi lang thang dọc theo bờ nước chừng nửa giờ rồi trở lại Thanh Hoá. Kết qủa: buồn...

 Huyền thoại Cây Đa 13 gốc 

       Lần trước, chúng tôi về Hải Phòng thăm gia đình, mấy chú em họ tôi đã nói tới cây đa 13 gốc, nhưng chưa tiện đưa chúng tôi đến tận nơi xem. Lần này được “mục sở thị” và được nghe nhiều chuyện kể về cây đa này.

       Chuyện kể rằng: hồi đầu thế kỷ 20, một phụ nữ VN lấy chồng người Pháp cư ngụ trong một ngôi biệt thự lầu trên một góc phố mà nay là cơ sở của Ngân Hàng VN Thương Tín…Về sau bà ta làm ăn khấm khá nên cho xây một đền (miếu) thờ ngay trước mặt nhà để thờ Bà Chúa Nam Phương (?). Vào những năm 65-66, vì muốn nới rộng diện tích đường phố Quận Hồng Bàng, nhà chức trách quản hạt cho phá miếu thờ này đi. Trong thời gian đập phá miếu, nhóm thợ gặp nhiều tai họa đến với chính họ và gia đình, nhiều người phải bỏ dở công việc không dám tiếp tục nữa. Nhưng cuối cùng công tác kiều lộ cũng xong để trở thành khu Ngã Năm Vườn Hoa Chéo TP Hải Phòng. Nhưng sự việc không phải là được chấm dứt ngay từ đó. Số là sau khi đền Bà Chúa Nam Phương bị phá, người dân đồn đãi rằng, hồn thiêng của bà đã đến ngự (?) tại cây đa 13 gốc thuộc Phường Văn Cao, Quận Ngô Quyền Hải Phòng. Hôm tôi đến đây, đúng ngày Rằm, thập phương bá tánh đến lễ đông như đi trẩy hội, đủ mọi thành phần, trai thanh gái lịch, tay hương tay hoa mang vào cúng bái để cầu tài vái lộc tại Miếu thờ Bà dưới gốc cây đa. Tôi cũng hơi “ngán” khi bước vào đây với máy hình “khá xịn” trên tay. Tôi bảo thằng em họ, “Chú mày phải trông chừng và đi sát vào tao…- Anh cứ an tâm …” Tôi đi vòng quanh cây đa đếm được đúng 13 gốc, được quét vôi trắng, nhỏ nhất cũng bằng một người ôm. Nói là gốc nhưng thực tế là những rễ phụ, lâu ngày trở nên to như một gốc cây và làm đòn chống đỡ những cành đa to, trải tán ra cả một khu đất rộng. Có lẽ vì có nhiều rễ phụ, nên cây đa không cao như những cây đa khác, nhưng trông rất oai linh, nên cư dân Hải Phòng mới trang trọng kính bái theo nếp tín ngưỡng dân gian vốn đã ngự trị trong tâm khảm họ.

Nhưng huyền thoại Cây Đa 13 gốc chưa hẳn được chấm đứt ở đây. Cư dân ở khu Ngã Năm Vườn Hoa Chéo này nói rằng họ vẫn thường nằm mộng thấy Bà Chúa về ngự tại khu miếu cũ đã bị đập phá ngày xưa. Nên gần đây khi thành phố cho chỉnh trang lại lề đường đã phải cho xây một bệ thờ dưới một tàn cây mới trồng trên lề đường mà cư dân thường đến đây cúng khấn van vái Bà với hương hoa trái cây. Hôm đó có người mang lễ đến cúng Bà có cả một con gà luộc cùng vàng mã. Lúc tôi đến, như trong hình chụp, một thanh niên đang thành khẩn qùy lạy van vái Bà ban phước ban lộc. Trong hình, trước mặt là ngôi Villa lầu của chủ người VN lấy chồng người Pháp trước đây, nay là trụ sở Ngân Hàng Việt Nam Thương Tín. Khi tôi rón rén bấm máy, chú em tôi vốn dân HP trông cũng rất “ngầu” khoanh tay đứng ngay bên tôi để cho người ta thấy là có người đi theo “bảo vệ”, vì tôi sợ bị ăn chửi như thể đã “xâm phạm” vào phần tâm linh của họ thì bất chợt một cô tuổi chừng 25, lén liếc mắt vào màn hình máy ảnh, ỏn ẻn nói: "Lét". Tôi thật không hiểu cô bé muốn nói gì, tôi quay qua mỉm cườị Có vẻ thấy tôi không hiểu, cô ta nhắc lại: "Lét qúa". Tôi vẫn chưa hiểu nên hỏi, "Sao...cô nói gỉ". Lúc đó cô bé mới nói rõ: "Cháu nói hình bác chụp "lét" quá! À, hoá ra là hình rõ nét. Cám ơn cô". Tôi quên là mình đang đứng ở thành phố Hải Phòng, một đia phương thường nói lẫn lộn "nờ" "lờ". Thiết nghĩ thế cũng đủ tài liệu cho bài viết sau này, chúng tôi vội gĩa từ “khu tâm linh” của họ với nhiều thắc mắc mang theo…

Đồ Sơn Casino                                                                                                           

        Như Sầm Sơn đối với Thanh Hóa, Đồ Sơn cách thành phố Cảng cũng chỉ hơn 10 km. Đi đến đây bằng xe Honda, taxi hay xe buýt thành phố cũng rất tiện. Hơn nữa tôi vẫn còn bị ám ảnh bới mấy câu vè mà nhiều người vẫn ám chỉ khi nói đến Đồ Sơn: “Chưa đi chưa biểt Đồ Sơn; Đi rồi mới biết không hơn đồ nhà; Đồ nhà tuy có hơi già; Nhưng là độ thiệt không là đồ sơn”. Nhất định phải đi … Tôi đã đến đây một lần cách đây mười tám năm khi Casino Đồ Sơn mới mở để đón du khách ngoại kiều Châu Á đến Hanoi. Hồi đó người ta tính là muốn đưa Đồ Sơn thành một nơi giải trí cao cấp cho người ngoại quốc, nhưng kế hoạch không thành. Tôi còn nhớ, khi chúng tôi bước chân vào Casino, phải trình sổ hộ chiếu và gửi lại các túi xách, máy hình, máy quay phim...ở ngoài ban tiếp tân.. Một điều lệ đặc biệt lúc đó là một thẻ Passport được dắt theo một người VN trong nước Do đó mấy người em họ tôi được dịp duy nhất bước vào trong Casino được trang bị toàn là máy kéo (SlotMachine) y như bên Mỹ và cũng phải chơi bằng US dollar. Sau đó và đến nay, Casino lớn trong toà khách sạn trắng của người Pháp dựng lên hồi đầu thế kỷ bị đóng cửa, và chuyển xuống cơ sở dưới chân đồi và cũng vắng khách làng chơi như bao giờ …Đáng tiếc …cho chủ sở đầu tư, nghe nói là của người Tầu.

Sau đó chúng tôi đến viếng khu “Dalat thu nhỏ” khá đẹp mắt, toàn bộ là một khu “rừng nguyên sinh nhân tạo” với nhiều thú vật như hổ báo, khỉ đột, đười ươi …được đắp bằng xi măng. Chúng tôi trao đổi với nhiều em học sinh trai gái dẫn nhau lên đây chơi, học tập, đàn địch …rất ư là vô tư …Rồi đến một khu khác, chúng tôi bắt gặp những hình ảnh phản cảm như thế này…Chưng hửng… chúng tôỉ chỉ còn biết kêu trời, hỡi ơi ! Làm sao họ có thể đắp những “tác phẩm để đời” dựng trong công viên như thế này… Văn minh, tự do đến thế sao !

Ra về, khi tới cổng công viên, chúng tôi vào văn phòng, xin được gặp Ban Giám Đốc để đưa vấn đề lên, được vị Phó GĐ tiếp đón rất niềm nở. Theo nguyên tắc xã giao, chúng tôi cho biết ấn tượng đẹp của chúng tôi về công viên Dalat thu nhỏ, sau mới đưa vấn đề hình tượng hai con khỉ đột đang âu yếm nhau…Ông ta đại ý phản biện, “có nhiều người cho đó là hình ảnh rất phản cảm, nhưng cũng có nhiều người lại đồng ý cho đó là tự nhiên, nên ban GD chúng tôi chấp nhận cứ để nguyên trạng như thế. Thực sự câu trả lời của ông ta không sai ở một góc cạnh không gian nào đó, “nhưng đối với các em học sinh, những hình ảnh đó cộng thêm các hình ảnh trên tạp chí, trong mạng, các em nghĩ gì …hay chỉ gieo vào đầu óc non dại của các em những tò mò kích dục…”. Khi nghe chúng tôi trao đổi như thế theo nhận định của một người đã sống lâu năm ở nước ngoài, ông ta lặng thinh.

Voi chin ngà, Gà chín cựa , Ngựa chin hồng mao.

       Huyền thoại được bắt đầu vào đời Vua Hùng khi nhà Vua thách cưới với hai chàng Sơn Tinh, Thủy Tinh, hễ ai mang đến, ”Voi chin ngà, gà chin cựa, ngựa chin hồng mao” thì Vua gả Công Chúa cho. Đó là một

trong nhiều huyền thoại đời Vua Hùng và chẳng mấy ai thấy được những thứ này. Nhưng sau này, “Gà chín cựa” là có thật. Riêng người viết, đã được nghe nói đến rất nhiều nhưng mãi đến bây giờ mới được thấy tận mắt “gà chín cựa” khi đi vào khu Dalat Thu Nhỏ ở Đồ Sơn. Đây là một chú gà sống thiến, cựa nào cựa nấy to như ngón tay út, nhọn hoắt …tung tăng trong chuồng làm tôi rất khó lấy được một tấm hình ưng ý. Tuy nhiên vì tính tò mò muốn biết thêm, tôi hỏi ban điều hành khu du lịch thì được biết: nguyên thủy
là giống gà rừng xuất hiện nhiều ở Bản Còi, xã Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ trong khoảng hơn 20 năm trước đây. Đây là một giống gà rừng khôn lanh, ít ai đánh bẫy được. Nhưng chuyện kể rằng, gà rừng vào thời gian tìm mái, cũng lang thang vào Bản đạp mái với mấy chị gà trong Bản, khiến sau đó sinh ra gà con. Nhưng thường gà trống chỉ có 8 cựa và gà mái chỉ có 6 cựa là nhìều. Loại có chin cựa rất hiếm qúy. Có đại gia ở Việt Trì đã bỏ ra 100 triệu để mua một con gà chín cựa về nuôi chơi. Nhiều người khác bỏ vốn ra nuôi gà chin cựa, nhưng thất bại vì họ quên một điều, giống gà chin cựa phải sống ở môi trường rừng núi, sáng rời ổ đi vào rừng tự kiếm ăn, tối tự động về chuồng, thì mới sinh nở tự nhiên được. Còn nuôi gà theo lối nhà quê của mình, cục…cục…gọi gà ra sân vãi thóc cho gà ăn, có người còn làm ổ rơm, lắp bóng đèn điện cho ấm ổ …tất cả đều vô ích. Gà chết dần vì chướng khí nên gà không thể nở ra gà con chín cựa được. Sự kiện này đã làm nhiều người thất vọng và việc nuôi gà chin cựa, đã không mấy thành công và không được phổ biến lắm. Trong chương trình phát triển chăn nuôi, cũng có nhiều chuyên viên ở Hanoi đến tận nơi điều tra nghiên cứu, nhưng sau khi được khoản đãi ăn một bữa gà đồi chín cựa luộc chấm với muối chanh tiêu này…ai nấy đều khen lấy khen để, nhưng khi về thành phố, vẫn im hơi lặng tiếng. Chẳng có chương trình kế hoạch nào được đưa vào thực tế cả..

Con chào Thầy Bu ạ !                                                                                        
       Vào một chiều Thứ Bẩy trước khi giã từ phố cổ Hanoi để vào Saigon, chúng tôi đi ngang qua Rạp Tiếng Chuông Vàng Thủ Đô Hanoi khi xưa vẫn tọa lạc ở phố Hàng Bạc, thoáng nghe tiếng gọi, “Thầy Bu ơi ! Con chào Thầy Bu ạ !...” giật nẩy mình vì tiếng gọi “Thầy Bu” tưởng như đã mai một hàng mấy chục năm rồi, nhưng vẫn còn sống động trong tôi, chúng tôi quay lại, trao đổi với mấy em sinh viên đang nũng nịu  giới thiệu và bán vé cho buổi diễn tối hôm đó. Chương trình có hát Dân Ca Quan Họ Bắc Ninh, Lý Ngựa Ô, Múa Chàm, hát Chầu Văn và đặc biệt có màn ca cải lương “Dạ cổ hoài lang” …Chẳng cần hỏi thêm gì nữa, chúng tôi mua vé liền, giá $150,000 vnđ/v (khoảng $7us)

                                                       

. Khán giả vào coi rất đông, hầu hết là khách ngoại quốc. Đêm diễn ấy, gần như cháy vé. Kết qủa: chúng tôi được thưởng thức những màn dân ca quan họ và hát Chầu Văn rất phong phú & đầy chất nghệ thuật.                                                 
 “Cám ơn các con! Thầy Bu xin ghi nhận ở đây: một đêm văn nghệ thật tuyệt vời !”

*

       Sau gần bốn tuần lễ tung tăng nơi Phố Cổ Hanoi, chúng tôi bay vào Saigon- thành phố  thân yêu đã ghi lại trong tôi muôn vàn kỷ niệm từ thuả vào đời. Thoạt đầu, chúng tôi vốn vẫn thích đi xe hoả, nên tính làm một cuộc hành trình bằng tầu lửa xuyên Việt. Nhưng rút kinh nghiệm trong chuyến đi Sapa trước đây, phòng ngủ (nay gọi là Khoang) trên tầu vốn có bốn giường mềm (nệm), nên nhóm của mình cần có đủ bốn người. Còn nếu chỉ có hai hoặc ba người thì mình sẽ phải nằm chung khoang với người lạ để cho đủ bốn khách. Do đó chúng tôi quyết định đi bằng máy bay VN Airlines. Khách sạn giúp mua hộ vé và in Boarding Pass cho chúng tôi 24 giờ trước giờ máy bay khởi hành y như bên Mỹ, mà ít người biết cách sử dụng dịch vụ này. Do đó, khi đến sân bay Nội Bài, chúng tôi đi thẳng tới khu cân hành lý và vào check-in, rất tiện lợi. Mọi thủ tục được tiếp diễn bình thường, không có chuyện gì xẩy ra. Và như thường lệ, sau mỗi lần về Saigon, sáng hôm sau, chúng tôi không thể không tìm đến thưởng thức món phở bà Dậu ở đường NKKN đối diện với Chùa Vĩnh Nghiêm. Sau đó qua Chùa lễ Phật.

Bàn thờ Tướng Nguyễn Cao Kỳ.                                                                              

       Chùa vẫn giữ được nét cổ kính như ngày nào, nhưng nghe nói Chùa bây giờ là Chùa của nhà nước. Đi sâu vào bên phải phía trong chánh điện, bất chợt tôi thấy một bàn thờ trang nghiêm đặt tại một nơi riêng biệt. Tôi tiến đến gần nhận ra ngay là bàn thờ Tướng Nguyễn Cao Kỳ với bài vị mầu vàng kế bên: “ NGUYỄN CAO KỲ - Pháp Danh Thiện Không TỌA VỊ”. Tôi tần ngần có hơi xúc động vì ngạc nhiên trông thấy thế mà từ trước đến nay chưa có Việt Kiều nào ở Mỹ về chơi cho biết. Hay có thể họ biết nhưng không muốn nêu ra. Nghĩa tử là nghĩa tận, một thời ông đã là Tướng và là Phó Tổng Thống của VNCH, bỏ qua vấn đề chính trị, tôi nguyện thầm cầu ông sớm được siêu thoát. Thiết nghĩ, sự kiện nhà Chùa đặt bàn thờ riêng cho ông tại một vị trí trang nghiêm như thế này, không phải là chuyện đơn giản. Được biết, lúc ông còn làm Chủ Tịch UBHP Trung Ương, ông đã ký nghị định cấp khu đất này cho Giáo Hội PG để làm Chùa. Hẳn ông đã gieo nhân lành, để rồi ngày nay qua bao nhiêu trở ngại sau cái chết của ông, ông đã được an vui về Miền Tịnh Độ như một ca từ trong nhạc Trịnh: "Xin cho một người vừa năm xuống, thấy bóng thiên đàng, cuối trời thênh thang...". Tôi tin thế …

Nhưng cũng còn một sự kiện nữa mà tôi muốn nhân bài viết này xin được nói thêm là bên cạnh bàn thờ của ông là di ảnh của Tướng Điện Biên VNG mới qua đời, nhưng chỉ được đặt dựa vào một bình hoa – không phải là ban thờ, không có bát nhang đèn nến, để tùy bạn đọc nhận định sự kiện. Tôi chỉ làm công việc lượm lặt thông tin lẩn thẩn trong chuyến về thăm quê mà thôi.

The Grand Hồ Tràm Strip – Casino/Resort tại Bà Rịa   

        Đây có lẽ là lượm lặt cuối cùng của bài viết, vẫn mãi khẳng định không phải là một quảng cáo không công cho The Grand. Như thường lệ, mỗi khi về Saigon, chúng tôi lại dành ít ngày ra thăm thú Vũng Tầu, nơi ngày xưa tôi đã nhiều năm làm việc. Nhưng khốn nỗi, bây giờ, loạt tầu cánh ngầm đã bị đình chỉ hoạt động, trong khi chúng tôi không muốn đi xe hơi, thì một gia đình anh chị bạn Việt Kiều đã về sống ở Saigon hơn mười năm đến rủ chúng tôi đi Casino-Resort Hồ Tràm Bà Rịa.

                                                                       Hình Internet

 Thôi thì “như cá gặp nước như rồng gặp mây”, ông bà bạn lấy hẹn, lấy phòng free Hotel cho chúng tôi đi cùng. Bằng xe buýt cao cấp của Sòng Bài, cộng thêm $25 us tặng không cho mỗi người, sáng hôm sau chúng tôi đón xe đi Bà Rịa ngay tại cửa Khách Sạn Kinh Đô, sát cạnh Thương Xá TAX. Sau chừng ba giờ lái, xe đến The Grand. Có điều này xin được nói thêm: phòng ngủ khách sạn 5 sao, tuy miễn phí, nhưng phải có điều kiện. Nghiã là khi đến, khách phải ký qũy cho Hotel $5 triệu vn. Sau một lúc chơi bài, kéo máy nếu đạt được đủ số điểm ấn định, hôm đó là 88 điểm, khách sẽ được hoàn lại $5 triệu và được hưởng phòng free. Thú thực, chuyện đó “nhỏ như con thỏ” với kinh nghiệm từ USA mang về,  chỉ sau nửa giờ bơm vào máy khoảng chừng $50 us, chúng tôi đã đạt được đủ điểm để được hưởng free phòng, trong khi trong túi vẫn rủng rỉnh ít nhiều. Xét ra đâu có mất đồng nào. Nghĩ lại, nếu thuê phòng ở Vũng Tầu, ít nhất cũng phải $40 us/ngày. Qua hôm sau, số điểm của chúng tôi lên tới 138 điểm, như vậy là lại có môt đêm nữa được phòng free. Phải nói đây là khách sạn 5 sao thứ thiệt, mới, đẹp, sạch sẽ hơn cả Las Vegas. Nghe nói The Grand nguyên thủy là của MGM Las Vegas đầu tư, khi vừa được đưa vào hoạt động, MGM bán cho một tập đoàn tài phiệt Canada (?). Tôi không dám lạm bàn về Casino và phòng ngủ của The Grand, ngoài một điều tôi phải nói là Continental Breakfast thuộc loại Buffet tự chọn, ăn thả dàn, ngon và lịch sự vô chừng, toàn là món Annam ta và cả món Tây nữa. Tóm lại: hết ý …                   

        Nhưng từ nãy đến giờ, có lẽ bạn đọc chỉ thấy tôi kể về Casino & Hotel mà chưa nói tới chuyện lượm lặt hình ảnh cuối cùng của bài viết. Trong tấm hình đính kèm, qúy vị thấy hình ảnh là những chiếc quần đùi, sì líp, áo may ô …phơi lủng lẳng ngay trên lan can khách sạn cao cấp 5 sao Hồ Tràm, 28 tầng. Đấy là quần áo lót của mấy anh tài phiệt người Tầu mới từ Saigon ra chơi. Khó mà không nói tới cái bê bối thiếu văn minh của nhóm khách phương xa này. Vì là KS 5 sao nên trong phòng tắm có đầy đủ tiện nghi xà bông, bàn chải cho các chú ba tắm giặt, rồi mang ngay ra lan can phơi, chỉ một lát là khô, là đưa vào là ủi. Thế là xong. Đỡ được một khoản tiền giặt rũ. Chuyện như thế mới biết là ở đâu mấy chú ba cũng vẫn bị người ta nhìn bằng con mắt không mấy thiện cảm...Trông những người này thấy ngay cái lam lũ truyền thống của họ: mặc áo bỏ ra ngoài quần, chân lẹp xẹp đồi dép, miệng ngậm điếu thuốc lá nơi No Smoking, nói năng hung hãn như muốn làm vỡ cả phòng khách của khách sạn. Tuy thuộc nhóm tài phiệt du lich (?), nhưng rất ít người nói được tiếng Anh, hình như chỉ có một nguời hướng dẫn nói được chút chút Anh Ngữ. Hầu như ai cũng thấy bực mình khó chịu với bọn họ. Nhớ lại hôm có biểu tình ở Saigon và nhiều cơ xưởng của chủ người Tầu ở Bình Dương bị đập phá, khi tôi vừa bước chân trở về khách sạn, thì có hai du khách trẻ tuổi người Đại Hàn chạc 30 tuổi thấy tôi bước vào, họ vội giơ hai tay lên đầu và nói lơ lớ: “kông fải Tung Cuốc, kông fải Tung Cuốc…”, khiến tôi ngẩn ngơ không hiểu. Nhưng ngay sau đó, cô tiếp tân khách sạn nói rõ lại, tôi mới hiểu họ muốn nói gì: “Tôi không phải là người Trung Quốc”.Chuyện như thế mới biết là ở đâu mấy anh Tầu Cộng cũng vẫn bị người ta nhìn bằng con mắt không mấy thiện cảm.

 Thấm thoắt đã hai tháng trường trôi qua, hình ảnh cuối cùng của “Chuyện dọc đường” đã khép lại cuộc hành trình kết nối Bắc Nam bên bờ Biển Đông dậy sóng..., đôi khi với nhận định lẻ loi của người viết về một vài sự kiện chẳng đặng dừng… 
 Những ước mong, từ một góc cạnh nào đó của “Chuyện dọc đường”, bạn đọc sẽ cảm nhận được một nỗi nhớ đã quay về...như để cùng nhau chia sẻ hoài niệm và cảm xúc về một quê hương tủi phận vẫn luôn luôn là mạch nguồn nuôi dưỡng nguồn cảm hứng của người viết... 
        Phạm Bá                                                  
        Tháng 6-2014 .                                            
 ( Đã đăng trong Nguyệt San BÚT TRE Arizona Tháng 7-2014
   và Nguyệt San KỶ NGUYÊN MỚI - VA số 160 August 2014)