.
Chuyến
đi của
Tổng
Thống một đại cường Phạm
Bá
Tổng
Thống Hoa Kỳ Obama đến thăm VN ngày 23-5-2015, vài giờ đồng hồ sau ngày bầu cử
Quốc Hội thứ 14 của VN 22-5-2016. Như mọi người đều biết mọi sự kiện diễn tiến
trong ba ngày ông đến VN từ Hà Nội đến Saigon, qua báo chí và truyền hình trong
và ngoài nước, người viết ở đây chỉ là người lượm lặt ghi nhận những chuyện bên
lề chuyến viếng thăm của ông như để góp vui với bạn đọc.
1- Welcome tự phát.-
Ngay trong đêm 22-5, nghe tin máy bay
Air Force One của ông Obama đáp xuống phi trường Nội Bài thì người dân Hà Nội chẳng
ai bảo ai đã ùn ùn kéo nhau ra đứng chờ từ hai ba giờ trước dọc theo quãng đường
dài dẫn vào thành phố chỉ để được nhìn thấy tận mắt đoàn xe của ông. Đoàn xe đông
thật ! Theo sau hai Quái Thú –The Beast “Cadillac One” đen bóng của Toà Bạch Ốc
lừng lững tiến vào một thành phố đã một thời “ăn bom đạn của đế quốc…” là một
đoàn xe SUV mà phần lớn những xe này được phi cơ của không lực Hoa Kỳ mang từ Mỹ
đến. Còi hụ vang lên cùng với đèn chớp của xe cảnh sát được dịp trổ nghề với thị
dân Hà Nội. Rồi qua sáng ngày hôm sau 23-5 mới khiếp! Hà Nội bàng hoàng bừng dậy
như để chào đón một “vị lãnh tụ tinh thần”; nhất là dọc theo những con đường bị
cấm, vì đó chính là những đường đoàn xe của ông sẽ đi qua. Người dân đoán biết
thế. Ôi! những bàn tay vươn lên tuởng như muốn níu lấy những bàn tay; “cờ hoa đế
quốc” được người dân phất tung hô rập trời chào mừng ông TT. Có người trộm nói: “Chúng ta đi bầu hôm qua, nhưng người đắc
cử với số phiếu đa số tuyệt đối lại là TT Hoa Kỳ Barack Obama hôm nay “…
Báo chí
Hà Nội không giấu diếm được những tình cảm của cư dân Hà Thành: Trần Mỹ Linh, cô gái Hà Nội duyên dáng mặc
áo dài mầu vàng dâng hoa chào đón TT Obama khi ông vừa bước ra khỏi phi cơ Air
Force One là một sinh viên nghành Ngữ Học, 21 tuổi thuộc Đại Học Khoa Học Xã Hội
& Nhân Văn Hà Nội, ghi nhận niềm cảm xúc của cô trên trang Facebook: “…Tớ nói thật… là tay của Ngài Barack Obama…ấm,
ấm lắm …”.
Ngày
24-5-2016, TT Obama đứng trước hơn 2000 người trong Hội trường Trung Tâm Hội
Nghị Quốc Gia Ba Đình Hà Nội, ông đã thao thao bất tuyệt chuyển tải một thông điêp
dài bao gồm các vấn đề mà người dân VN đang mong đợi. Như nắng hạn lâu ngày gặp
mưa, một thanh niên Hà Nội – Minh Phạm, bày tỏ tâm tình của mình trong trang báo
VNExpress:
“Chúc mừng dân tộc VN
Có người bạn tốt đến thăm nước nhà
Một ngưòi sống rất chan hòa
Bình dân dung dị như là người thân
Một người đáng mến như dân của mình
Ông đến như ánh bình mình
Mở ra hy vọng dân mình đợi mong…”
2- Lẩy Kiều & Những vần thơ…-
Cái
sinh động trong những bài diễn văn của các TT Hoa Kỳ khi đến thăm VN là luôn luôn
lần tìm về những lối mòn cổ điển trong văn học VN qua những nét tinh túy của văn
chương nghệ thuật. Đó là các sự kiện “lẩy Kiều”.
Nếu như
năm 2000, TT Clinton đến VN mang theo món quà bỏ cấm vận để đánh dấu một cử chỉ
của lòng tin:
”Sen
tàn cúc lại nở hoa;
Sầu dài ngày ngắn đông đà sang Xuân”
(Câu
1795-1796)
(…Just as the lotus wilts,
the mums bloom forth;
Time softens grief and the
winter turns to Spring)
(TT Bill Clinton)
- Chiến
tranh đã qua đi, hãy chôn vùi quá khứ để sang một trang lịch sử mới - và như Phó
TT Joe Biden trong yến tiệc tại dinh quốc khách tại Washington DC hồi tháng 7-2015,
khi cụng ly với TBT Ng. Phú Trọng, qua nhiều nỗ lực để đánh dấu những chặng đường
thăng trầm của quan hệ hai nước Việt-Mỹ, ông nói :
”Trời còn để có hôm nay;
Tan sương đầu
ngõ vén mây giữa trời”
(Câu 3121-3122)
(Thank heaven we
are here today;
To see the sun through
parting fog & clouds)
(PTT Joe Biden)
-Những
nghi ngại giữa hai nước nay đã không còn nữa, thay vào đó là những sự phát triển
tầm cao, thì hôm nay ở TT Barack Obama, ông cũng lại mang Kiều ra lẩy trước
2000 người khiến cả khán phòng không nén được cảm xúc:
” Rằng
trăm năm cũng là đây;
Của tin gọi một
chút này làm ghi”
(Câu 355-356)
(Please take from me
this token of trust,
So we can embark upon our 100-year
journey together)
(TT Barack Obama)
-Đó chính
là món quà TPP và việc bỏ cấm vận vũ khí sát thương cho VN.
Được
biết người chuyên viết diễn văn cho TT là Cody Keenan và lần này “Lẩy Kiều” do
GSTS
Peter
Xinoman thuộc Đại Học Berkeley đề xuất, chẳc hẳn phải có sự tiếp tay của phu nhân
người Việt là Bà Nguyễn Nguyệt Cầm. GS Peter là người đã dịch truyện “Số Đỏ của
Vũ Trọng Phụng – Dumb Luck” sang Anh Ngữ.
Đối lại
là những giòng cảm xúc đầy chân tình một thuả của người dân trong báo
VNExpress:
“Chúng tôi đang chờ Ngài phát biểu
Đợi trông như đếm đến từng giây !
Háo hức thay trong sự kiện này
Lịch sử viết tiếp thêm trang mới”
(Lân
Giang
)
Ôi! sao
dễ thương đến thế nhỉ…
Vẫn
chưa hết những chân tình vừa hé mở, người Saigon (Mẫn Lê) trìu mến TT Obama qua
những vần thơ như bộc lộ hết cả tâm tư của mình:
“Tấm lòng ông tựa biển Đông
Như dòng sông mát mênh mông đất trời
Một nhân cách lớn trong đời
Chân tình nồng ấm, rạng ngời nhân văn
Mới gặp như đã quen thân
Những nơi ông đến, người dân đón mừng
VN rộn rã tưng bừng
Mọi người đều hướng theo từng bước ông”
3- Bún Chả Hương Liên
TT
Obama ăn tối ngày 23-5 tại Quán Bún Chả Hương Liên Hanoi với Anthony Boudain, một
nhà văn chuyên về ẩm thực, tốt nghiệp The
Culinary Institute Of America năm
1978 và là một “đầu bếp” nổi tiếng thế giới với tác phẩm đầu tay “Kitchen Confidential.. .”. Hiện ông đang dẫn thu hình một chương trình ẩm
thực mùa thứ 8 có tên là “Anthony
Bourdain: Parts Unknown”, nghe đâu sẽ được CNN phát hình vào mùa Thu này. Dĩ
nhiên bữa ăn bún chả này đã được Toà ĐS Hoa Kỳ ở Hanoi và Anthony hoạch định và
đạo diễn, trong đó phần “an ninh môi trường” được thực hiện tuyệt đối an toàn ít
ai biết đến. Món “Chả nướng” mà TT ăn là thit heo bầm… được mang từ Mỹ đến. “Việc
ướp, xiên & nướng thịt…” được nhà hàng thực hiện tại chỗ dưới sự “giám sát”
chặt chẽ của viên bếp trưởng Nhà Trắng và ngay cả món nước mắm chấm …đều đã được
đầu bếp Toà Bạch Ốc xét nghiệm, kiểm tra, nếm thử…trước đó. Và đến ngay người hầu
bàn cho TT cũng đã được an ninh mật vụ chỉ định, không được ai khác mà phải là
Cô Hằng Nga, người sau đó được báo chí Hà Nội phỏng vấn đã vui vẻ, tươi cười
trong niềm hạnh phúc nhất trong đời cô, nói – nguyên văn:”…Bắt tay ông rất chi là ấy…là sướng…”; “Ôi ! mềm và ấm làm sao!…”
Nếu nhìn
kỹ những video clip trong quán, thấy rất đông khách ngồi ăn. Họ tỉnh bơ như không
hề hay biết có TT đang ăn bún. Không ríu rít nhỏ to. Không ngó ngang ngó dọc. Vì
tất cả đã được người đạo diễn dặn dò kỹ lưỡng từ trước. Tóm lại không gian
trong quán có một bầu không khí rất tự nhiên như “người Hà Nội”.
Nhưng
chuyện quán Bún Chả Hương Liên chưa chấm dứt ở đây…
Ngay
ngày hôm sau, 24-5 và những ngày kế tiếp, cư dân Hà Thành nườm nượp đổ về quán
Hương Liên chỉ để được thưởng thức hương vị bún chả quán này, nhưng hôm nào cũng
“Cháy Hàng” khiến chủ nhân phải liên tiếp đề bảng bên ngoài cửa tiệm: “Đã hết Hàng”.
Có khi thịt nướng không kịp, có khi không đủ nhân viên hầu bàn phục vụ. Nhiều
người dù phải chờ bao lầu nữa, cũng chờ, chỉ để được vào trong quán, nhất là đòi
được lên lầu hai, ngồi vào bàn và ghế nhựa của TT ngồi bữa trước…được hân hạnh
gọi một “suất Bún Chả Obama - gồm tô thịt nướng, nem hải sản và một chai Bia Hà
Nội”. Ái mộ ông TT quá xá cỡ…
Hiện
nay bà chủ quán Hương Liên đã cất giữ toàn bộ bát đĩa, đũa và vỏ chai Hanoi
Beer mà TT Obama đã sử dụng để sẽ được trưng bày trong một tủ kính đặt trong tiệm
như là một kỷ vật trong lịch sử quán Hương Liên sau hơn 20 năm hiện diện trên
thương trường.
Đến
nay, sau nhiều tuần lễ sau ngày TT đến, cơn sốt món ăn dân dã truyền thống đất
Tràng An: “Bún Chả “ như vẫn chưa hạ nhiệt. Cư dân Hà Thành ngày ngày cứ ào ào
kéo nhau đến
“Quán
bún… Obama” chỉ để ăn thử một lần xem sao... Nhà chủ coi như trúng số…và Hanoi
Beer cũng được coi là một Best Seller trong cái nắng đổ lửa của Ba Đình hiện
nay.
“ Obama ở Hoa Kỳ
Mà sao thấy chẳng khác chi dân mình
Vui tươi giản dị nghĩa tình
Cũng ăn bún chả bình bình như ai
Yêu sao cái đức cái
tài
Cái tâm nhân cách ít ai sánh bằng
Chẳng hề sang chảnh kiêu căng
Nên gặp ai cũng thấy rằng “rất yêu”
(Duy Tuấn)
Lần tới
về thăm Hà Nội, tôi sẽ tìm đến quán Hương Liên xem sao ….Quán này nằm trên đường
Lê Văn Hưu-Nguyễn Du nối dài, một bên phố thuộc quận Hoàn Kiếm, nửa phố bên kia
thuộc quận Hai Bà Trưng, là quãng đường mà chúng tôi vẫn thường tản bộ mỗi buổi
chiều ra Hồ Hoàn Kiếm.
TT Obama khi tới Saigon truớc tiên
viếng thăm Chùa Ngọc Hoàng trên đường đến khách sạn.
Nhiều
người cứ tưởng, TT muốn đến nơi nào là chỉ việc dừng xe nơi đó…. Không dễ dàng
như mình nghĩ đâu. Lịch trình thăm viếng phải được sắp xếp từ trước. Theo đó người
được vinh hạnh tiếp đón và thông dịch cho TT vỏn vẹn không quá 10 phút viếng thăm:
GS Dương
Ngọc Dũng, 20 năm trước ông tốt nghiệp MA ngành Đông Á ở Harvard, và 5 năm sau ông
lấy Ph. D về Tôn Giáo Học tại Đại Học Đường Boston HK, hiện là GS đại học tại
Saigon cho biết: ông đã phải làm việc liên tục với mật vụ Mỹ hơn 3 tuần lễ trước
khi TT đến Saigon mà chưa chắc đã là người được chọn lựa… - mật vụ Mỹ nói thế. Khu
vực xung quanh chùa đã được mật vụ rà soát kỹ luỡng cùng với chó nghiệp vụ. Dân
cư chung quanh còn được chỉ thị là phải đóng các cửa sổ và không cho ai vào
trong nhà để chụp hình và ngay các ngóc ngách trong chùa, dưới bàn thờ, trong
thùng phước sương …đều được mật vụ chiếu cố kiểm soát để bảo đảm an toàn cho cuộc
vếng thăm. Chiều hôm 24-5, khoảng 4 giờ
chiều, TT đến Saigon thì 10 giờ sáng, GS Dũng mới được xác định ông là người được
tuyển chọn tháp tùng TT trong 10 phút viếng thăm cùng với vị Sư trụ trì là Thượng
Toạ Thích Minh Thông, nguyên là một Việt Kiều đã từng sống ở Mỹ. Vì vấn đề an
ninh cho TT, GS Dũng đã được dặn dò kỹ lưỡng việc phải làm: khi có tiếng reo hò
của cư dân khu Dakao trước cổng chùa là lúc TT vừa xuống xe, GS được chỉ đinh vị
trí đứng sẵn trong sân chùa trước tượng Hộ Pháp nơi mật vụ đã cho đánh dấu chữ
thập, nghĩa là ông không được xê dịch ra
khỏi vị trí đó cho đến khi có mật hiệu của nhân viên mật vụ Mỹ. GS Dũng sững sờ
trong giấy lát. Cẩn thận quá đi thôi ! Cũng vậy, GS Dũng, vì lý do an ninh, phải
giữ khoảng cách tuyệt đối và không được đi sát, đụng vào người TT. Mật vụ còn dặn
GS Dũng: khi TT bước đi, Gs phải đếm nhẩm từ 1 tới 8 giầy rồi mới được bước
theo. Quy định là như thế, nhưng TT cũng lịch sự mời GS luôn luôn xích lại gần
khi bước đi. Có điều là tuyệt đối không ai được tặng hoa, tặng quà hay chụp hình
quay phim bất cứ lúc nào….Đây là công việc của phóng viên Tòa Bạch Ôc. Do đó,
khi viết bài này, người viết mới được xem qua video clip khi TT cúng dường vào
thùng Phước Sương (Donation Box) qua thông dịch của GS Dũng. Chẳng biết TT bỏ vào
thùng… bao nhiêu…
Cũng
xin được ghi nhận thêm mẩu chuyện vui có thật. Một video clip ngắn quay lại cảnh
một ông bố trẻ tới giờ đi đón con, nhưng anh ta vẫn nhẫn nại đứng chờ đón TT thì
vợ điện thoại gọi tới nhắc nhở anh nhớ giờ đi đón con. Ông bố trẻ trả lời ngon ơ:
-
Anh đang đứng đợi
đón TT. Em đi đón con đi…
Không biết vợ anh cằn nhằn gì bên kia đầu máy, anh gằn giọng với vợ:
-
Anh đang đứng đón
TT.
Ngừng
một giây, anh to tiếng:
-
Anh nhắc lại một lần
nữa: Anh phải đón TT. Không đón con hôm nay được..Chỉ được cái vớ vẩn đồng nát…
Con thì ngày nào mà chả đón. Còn TT thì dễ gì đời người có được một lần chào
đón ông…Nghe chửa ?
Sau đó
anh cười hả hê. Nhiều bạn trẻ đứng gần đó cuời rộ lên, nói với nhau: “Không biết đêm nay anh bố ngủ ở đâu ?”
Ngoài
ra người ta cũng ghi nhận được, TT rất tự nhiên không đi vào cửa giữa mà đi qua
cửa phụ với lý do là “ai sao tôi vậy” khi bước vào chánh điện, TT cởi giầy ra,
khiến Sư trụ trì hơi ngỡ ngàng, tỏ dáng cảm phục ông. Và ngay lúc bước ra cửa,
cô trợ lý của TT trượt chân muốn té nhào, thì TT đã vội vàng nâng cô đứng dậy.
Một cử chỉ cao đẹp lịch sự quá !
5- YSEALI Sáng Kiến Lãnh Đạo Trẻ ĐNA với Rapper SUBOI
Ngày
25-5, TT Obama đến GEM Center ở Saigon để gặp gỡ với khoảng chừng 800 trăm
thanh niên sinh viên trẻ trong một tổ chức do ông khởi xướng năm 2013: YSEALI
- Young Southeast Asian Leaders
Initiative - Sáng Kiến Lãnh Đạo Trẻ Đông
Nam Á - với mục đích cùng nhau trao đổi về giáo dục, văn hóa. Sự hiện diện
của ông như một thông điêp “truyền lửa” để đào tạo khả năng lãnh đạo cho các bạn
trẻ trong vùng, là nhịp cầu nối kết giữa Hoa Kỳ và Đông Nam Á. Ông đã được đón
tiếp tưng bừng trong một bầu không khí tưởng như chưa bao giờ có tại một thành
phố đã một thời là tâm điểm của chiến tranh. Tên gọi YSEALI đã đủ để nói lên ý
nguyện của TT một đại cường. Ông đã đến với thanh niên VN như một siêu tài tử:”Obama, we love you ”, qua nhiều băng rôn
và biểu ngữ in sẵn.
Trong lúc giao lưu với những người trẻ,
TT đã beatbox với một rapper VN: Suboi. “Before I answer your question, why don’t you give me a little rap ?”.
Suboi tên thật là Hàng Lân Trang Anh.
Sở dĩ người viết muốn nhấn mạnh đến “Queen of Hip Hop” vì Suboi nói tiếng Anh và
điệu bộ “chuẩn không cần chỉnh” khiến nhiều người tưởng rằng cô là Việt Kiều
sinh trưởng ở Mỹ. Có người hỏi cô tại
sao lại lấy tên là Suboi, cô thản nhiên trả lời, ở nhà tên cô là Su nhưng theo
bạn bè, cô có dáng dấp của một tomboy nên cô chấp nhận tên này và ghép lại thành
nghệ danh Suboi. Cô say mê nhạc Rap từ năm 14 tuổi và tới năm 15, cô đã trở thành
một nhạc sĩ, ca sĩ nhạc Rap, diễn viên (phim Bitcoin Heist của đạo diễn Hàm Trần)
và từ đó, cô được vinh danh là Nữ Hoàng Hip Hop Saigon, nổi tiếng với dòng nhạc
này trong giới underground (chưa được số đông mến mộ). Trước TT Obama và hơn
800 bạn trẻ, ngay tại hàng ghế ngồi trong GEM Center, cô đã tung hứng “quậy” hết
mình qua một khúc Rap ngắn bằng Việt ngữ theo lời yêu cầu của TT: “Tình hình nhà lầu chình ình giầu sang như
vua chúa, giật mình sự tình, thực ra đen đúa mà đời vậy mà hay, it’s been a
crazy day khi mà ta nhắm hai con mắt suôi mái chèo, trôi bóng mây bay …” phản
ảnh đời sống của nhiều giới. Trong một cuộc phỏng vấn ngắn giữa cô và Phố Bolsa
TV trước đây, Suboi nói, các sáng tác của cô ghi nhận nhiều về đời sống gia đình,
bạn bè, hy vọng và đôi khi theo áp lực từ dư luận. Nhưng ở VN, người dân chưa
nhận ra thể loại Hip Hop này. Do đó, Hip Hop chưa được sẵn sàng tiếp nhận, và nhất
là khi những lối mòn ca nhạc cũ…vẫn còn ngự trị trên sàn diễn cho dù Saigon đã
xuất hiện nhiều ca sĩ Hip Hop. Vi đời không chỉ là mầu hồng, trong khi tuổi trẻ
phức tạp phải tìm tới nhạc Rap để biểu lộ cảm xúc, lối thoát và hy vọng của mình,
cô nói thế. Dù sinh sống ở Saigon, năm 2014 lần đầu, cô đã được CAAMfest
(Center for Asian American Media Festival) mời qua San Francisco trình diễn, nhưng
gặp trở ngại về nhập cảnh nên chuyến đi không thành. Qua năm 2015, cô đến với Show
Case CAAMfest tại SF và “South by Southwest” – (SXSW) tại Austin TX và Brooklyn
NY - quê hương nguồn văn hóa Hip Hop. Qua 2016 năm nay, cô lại được SXSW mời trở
lại trình diễn. Cô đã cho phát hành hai album nhạc với tựa đề là Walk (2010) và
Run (2014) để nói lên tâm trạng nổi loạn “đường phố” của lớp người trẻ.
Sau buổi
gặp gỡ với TT Obama, May 25, 2016 tại Saigon, giới truyền thông trên thế giới đã
chú ý đến tài năng của cô: báo The Guardian, Teen Vogue và đài CNN mời cô phỏng
vấn. Chắc hẳn đường vinh quang đang chờ người nhạc sì trẻ đã một thời mang một “tâm
hồn nổi loạn qua những sắc mầu đường phố”, nhưng “đi đâu loanh quanh cho đời mỏi
mệt” (tcs), nay cô đã quay lại với chính mình…và làm rạng danh nữ hoàng nhạc
Rap trẻ tuổi người Việt. Cô nói hát Rap là cô muốn chuyển tải một thông điệp
“Cool” đến mọi giới, không mang theo hình bóng chiến tranh bom đạn một thời đã
qua, như nhiều người ngoại quốc thường nhận định. Cũng xin nói thêm, sau âm nhạc
cô còn là thầy dạy Anh Ngữ.
Cuộc công
du VN của TT Obama vỏn vẹn chỉ có 3 ngày với lịch trình làm việc dầy đặc của ông.
Thiết tưởng người viết, qua báo chí, video …chỉ lượm lặt được có bấy nhiều điều
lẩm cẩm để viết nên một bài góp vui cho bạn đọc.
Nhưng
có cuộc chia ly nào mà không để lại những ngẩn ngơ luyến nhớ, một cư dân Saigon
theo dòng cảm xúc trào dâng đã tiễn ông bằng một bài thơ ngắn nhưng đầy ắp những
chân tình:
“Một thời bom đạn đã qua
Xưa
hai chiến tuyến giờ là bạn thân
Siêu
cường nhưng lại dễ gần
Quyền
cao mà rất bình dân đời thường
Ông
sang người đón đầy đường
Ông
về dân Việt nhớ thương ông nhiều
Nhớ
Ngài Tổng Thống thân yêu
Nhớ
từng lời nói câu Kiều ông ngâm
Ba
ngày ông đến viếng thăm
Mối
tình Việt-Mỹ ngàn năm vững bền”
§
(David
Teo - VNExpress)
Cũng
thế, ngày TT Obama rời VN, có một nhà thơ giấu tên đã cảm tác một bài lục bát dài
với ý thơ là cuộc hành trình của TT Obama từ lúc ông đến Hà Nội cho tới lúc rời
Saigon mà người viết chỉ muốn được dùng 4 câu thơ cuối cùng để khép lại dòng sự
kiện:
“…Rằng trăm năm cũng từ đây
Của
tin gọi một chút này làm ghi
Nước
Mỹ cam kết khắc ghi
Sẽ
làm tất cả là vì Việt Nam”
Cùng bút
tích “ThankYou Note” của Tổng Thống một đại cường để lại cho người VN
một niềm luyến nhớ khôn nguôi:
Phạm Bá
June
2016
No comments:
Post a Comment